Historische dag en Ommegang Zierikzee 1304

Wie zijn zij en wat doen ze?

De Gravenorde van Floris V, Graaf van Zeeland en Holland, heer van Friesland is ingesteld door Graaf Floris V op 25 juli 1279 in de Ridderzaal te Den Haag. Op deze dag werden 12 edelen tot ridder geslagen en in een ridderorde bevorderd. Tot schutspatroon wordt St. Jacobus de meerdere gekozen.

In de huidige tijd is de naam, als voortzetting van de Orde van St. Jacob, de Souvereine Ridderorde van St. Jacob in Holland. In principe is dit in historisch perspectief de oudste ridderorde ooit ingesteld in Nederland. De Commanderij van Zeeland is in heroprichting vanuit de oude traditie in de verbintenis van Holland en Zeeland.

De toenmalige leden van de orde in Zeeland, waren o.a. Jan van Renesse, Dadijn van Cruninghen, Costijn van Coudekerke, Jan van Cruiningen, Wolfert van Borsselen en de Witte van Haamstede en vormden de Orde des Graven.

De huidige zetel is in Vlissingen. Heden bestaat ook een broederlijke band met de St. Jacobskerk te Vlissingen, waarvan Graaf Floris V de grondlegger is geweest. Wij doneren en steunen regelmatig regionale humanitaire goede doelen.

Meerdere leden hebben de pelgrimsroute van Santiago de Compostella afgelegd, hun ervaring is een extra dimensie in deze Ridder Orde. Met het pelgrims genootschap van St. Jacob onderhouden wij broederlijke contacten.

Regionaal beheert de Commandeur het ordearchief en de museumcollectie in Zeeland.

De orde bestaat inmiddels 745 jaar en is nog steeds actief.

Een gilde was een belangenorganisatie van personen met hetzelfde of een aanverwant beroep. Ze ontstonden tegelijk met de opkomst van steden in Vlaanderen, Zeeland en Holland in de 14 de eeuw. Er was een bestuur met regels. De sociale omgang met elkaar was groot, men had elkaar nodig, De economie was hoofdzakelijke gericht op de stad met zijn burgers. Er was sociale zorg voor armen. Sommige gilden bouwden woninkjes. Gilden waren ook gezelligheidsverenigingen. Een feestelijke gebeurtenis van de gilden was de deelname aan de ommegang van de patroonheilige Sint Lieven van de stad. Na 1304 werd ongeveer 250 jaar lang een processie gevierd naar aanleiding van de Zeeslag op de Gouwe en het Beleg van Zierikzee. Zierikzee had als enige in Noord-Nederland een bakkerinnengilde met een zegel, hun patroonheilige is Sint Lucia. In de Dikke Toren is een plattegrond te zien waarop het bakkersgilde vermeld staat, op hun plek in de afgebrande (1832) Sint Lievens Kerk. In het Zierikzee's bakkersgilde werden niet alleen de bakkerinnen of vrouwelijke bakkers opgenomen maar ook koks en de lijfkoeken-, pastei- en suikerbakkers. De Sint Lucianen met de broeders van het molenaars- en gruttersgilde werden vertegenwoordigd door één gezamenlijke overman. De bakkerinnen deelden brood uit aan de armen.

Laten wij nu twee bakkerinnen hebben in Zierikzee , Paulien runt haar zaak Bakt! , hoe toepasselijk in de Meelstraat in Zierikzee, samen met bakkers Rosemarie  en 'overman' Guus. De jonge Guus speelde bij de Historische Spelen een hoofdrol in de Ridderslag 1304, hij was de 18-jarige graaf Willem III van Holland , Henegouwen en Zeeland.

Tijdens de ommegang loopt het bakkerinnengilde mee . Zij delen op de historische dag haverkoekjes uit die worden aangeboden door Bakt! 'Onze' bakkerinnen en bakker worden voor de Nieuwe Kerk in een kleine ceremonie geëerd tijdens de  tweede ommegang  rond  16.00  uur bij de Nieuwe Kerk.

Ter lering ende vermaak een ooggetuige aan het woord

Het boek Occulta van Levinus Lemnius (1505-1568) geeft een beschrijving. Levinus Lemnius (latijn voor Lieven Lemse) was een van de beroemdste medici van zijn tijd én een van de beroemdste Zierikzeeënaars. Met zijn publicaties overbrugde hij de periode van de middeleeuwen naar de nieuwe tijd. In zijn boek uit 1559, Occulta Naturae Miracula (de geheime wonderen van de natuur), geeft hij uitdrukking aan de Ommegang 1304 zoals hij die in zijn eigen tijd met eigen ogen heeft gezien.

De Stichting Vrienden Erfgoed Zierikzee (SVEZ) heeft als doelstelling het behouden, benutten en beleven van het erfgoed van Zierikzee. De Erfgoedvrienden zetten in op verbinden met de initiatieven in de erfgoedgemeenschap van Zierikzee en die van Schouwen-Duiveland. Zowel het materiele als het immateriële erfgoed komen daarbij aan bod.

In 2023 was het 700 jaar geleden dat de Vrede van Parijs werd gesloten dat aan de basis ligt van de vorming van bestuurlijk Zeeland als afzonderlijk Graafschap. De volharding van de poorters van Zierikzee tijdens de belegeringen door de Vlamingen en de gewonnen Zeeslag op de Gouwe in 1304 liggen mede aan de basis van de Vrede van Parijs. SVEZ heeft daartoe een programma ontwikkeld voor 2023 en 2024. Doel van dat programma is het schitterende narratief van 1304 weer in het collectieve geheugen te verankeren.

Eén van de geplande projecten in 2024 is de introductie van de Ommegang die vanaf 1304 jaarlijks meer dan 250 jaar in Zierikzee is gehouden de dag na Sint Laurensdag. De Middeleeuwse dagen die van 10 tot en met 13 augustus 2023 zijn georganiseerd zijn heel positief ontvangen en vragen om een vervolg. In overleg met de Ondernemersvereniging InZierikzee is besloten de tweede zaterdag in augustus voor dit jaarlijks evenement te reserveren. De historische dag kan na 2024 op eigen kracht uitgroeien tot een jaarlijks evenement dat past in de fraaie historische stad.

SVEZ levert: onderdeel programma “Zierikzee 1304 - Vrede van Parijs 1323”, inhoudelijke context, deel van de bekostiging en de historische context.

Projectmanagement, logistiek, lokale sponsoren, vergunningen en pr

KSSF levert: reenactment groepen, reserveren, mobiliseren en contracteren.

De invulling dient diverse doelgroepen aan te spreken. Activiteiten moeten zowel ouderen, gezinnen met kinderen als jongeren aanspreken. Dit betekent dat de selectie van de reenactors en groepen daarop wordt gericht. Voor jong en oud is er wat te beleven. De dag kan in twee onderdelen worden opgezet. Op de eerste plaats een middeleeuwse markt met ambachten, muziek en spelen. Op de tweede plaats een ommegang met muziek en zang. Een deel van de reenactors die de hele dag de middeleeuwse markt bemensen lopen ook mee in de Ommegang. De middeleeuwse markt en reenactment wordt gelokaliseerd op het Havenplein en Havenpark. En naast de Dikke Toren.

Ommegang route: Havenpark, Havenplein, Mol, Dam, Meelstraat, Kerkplein, Poststraat, Appelmarkt, Havenplein, Havenpark.